بررسی رابطه‌ی اسکان مجدد و سرمایه‌ی اجتماعی در نواحی روستایی (مطالعه موردی روستاهای سیلزده شرق استان گلستان)

بارش باران­های شدید در مرداد 1384 در نواحی شرقی استان گلستان منجر به رخداد دو سیل ویرانگر گردید که این سیلاب­ها ازجمله خسارت­بار­ترین سیل­های رخ‌داده در کشور بود. به­منظور جلوگیری از تکرار مجدد رویداد سیل در مناطق سیل­زده، به جابه­جایی محدود 3 روستا و جابه­جایی توأم با تجمیع یازده روستای شهرستان­های کلاله و مراوه­تپه که در سیلاب­های اخیر گرگان رود و سرشاخه­های آن خسارات زیادی دیده بودند، به منطقه فراغی اقدام گردید. هدف از انجام تحقیق حاضر، بررسی تأثیرات جابه­جایی روستاهای آسیب­دیده از سیل بر میزان سرمایه اجتماعی ساکنین محلی با استفاده از شاخص­های ذهنی است. بدین منظور سه قلمرو اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی و انسجام و همبستگی اجتماعی برای مطالعه سرمایه اجتماعی در ناحیه موردمطالعه انتخاب شد. جامعه­ی آماری این پژوهش، خانوارهای محلی ساکن در روستاهای محدوده­ی مطالعاتی است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 200 سرپرست خانوار به­عنوان حجم نمونه تعیین شدند. همچنین تجزیه‌وتحلیل داده­ها با بهره­گیری از نرم­افزار SPSS انجام‌شده است. جهت مقایسه دو الگوی جابه­جایی محدود و تجمیع، از آزمون t نمونه­های مستقل استفاده گردید. نتیجه این آزمون نشان‌دهنده آن است که بین الگوهای اسکان مجدد تفاوت معنی­داری درزمینه میزان تغییرات سرمایه اجتماعی وجود ندارد. تحقیق بیانگر بهبود وضعیت مشارکت در هر دو الگوی اسکان مجدد، عدم‌تغییر در شاخص همبستگی و انسجام اجتماعی و کاهش میزان شاخص اعتماد اجتماعی در دو الگوی موردمطالعه است. پیشنهاد می­گردد تا با حمایت از تشکیل و توسعه نهادهای مردم‌نهاد زمینه­های تقویت انسجام و اعتماد بین اهالی فراهم گردد.